Biểu đồ dưới đây cho thấy sự phát triển đáng kinh ngạc của đồng USD trong vai trò là một tiền tệ dự trữ quốc tế và những nỗ lực mới nhất của các quốc gia nhằm giảm sự phụ thuộc và thách thức hệ thống tài chính toàn cầu do Mỹ đang nắm giữ.
Mỹ đứng dậy sau Thế chiến thứ nhất
Mỹ nhanh chóng trở thành một cường quốc tài chính hàng đầu sau Thế chiến thứ nhất. Mặc dù Mỹ mới tham gia chiến tranh vào năm 1917, nước này nhanh chóng vươn lên mạnh mẽ hơn các quốc gia châu Âu khác. Đồng USD đã thay thế đồng Bảng Anh để trở thành tiền tệ dự trữ quốc tế và Mỹ đã thu nhận một lượng lớn vàng trong thời gian chiến tranh.
Thỏa thuận Bretton Woods
Vào năm 1944, đồng USD có vai trò quan trọng hơn khi 44 quốc gia ký kết Thỏa thuận Bretton Woods, định ra hệ thống tiền tệ quốc tế mà đồng USD là trung tâm. Trong khi đồng USD được cố định theo giá vàng, gọi là chế độ bản vị vàng.
Đồng USD mất dần sức mua
Trong những năm 1960, châu Âu và Nhật Bản tăng cường xuất khẩu và cạnh tranh với Mỹ. Việc cung cấp đồng USD trên toàn cầu quá nhiều đã làm cho việc duy trì việc liên kết USD với vàng trở nên khó khăn hơn. Năm 1971, Tổng thống Nixon chấm dứt tiêu chuẩn vàng và ngừng chuyển đổi trực tiếp đồng USD sang vàng. Từ đó, mặc dù vẫn giữ vai trò tiền tệ dự trữ quốc tế, đồng USD đã mất dần giá trị mua hàng.
Sự phụ thuộc vào đồng USD giảm
Với sự lo ngại về thống trị của Mỹ trong hệ thống tài chính toàn cầu và khả năng vũ khí hóa đồng USD, nhiều quốc gia đã tìm cách giảm sự phụ thuộc vào đồng tiền này.
Năm 2022, sau khi Mỹ và các quốc gia phương Tây áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Nga do cuộc chiến ở Ukraine, Nga và Trung Quốc đã hợp tác nhằm giảm sự phụ thuộc vào đồng USD và thiết lập hệ thống tài chính hai nước. Kể từ khi cuộc chiến bắt đầu vào cuối tháng 2/2022, thương mại bằng đồng Rúp và Nhân dân tệ đã tăng gấp 80 lần.
Ngoài ra, Nga và Iran đang hợp tác để phát hành một đồng tiền ảo được hỗ trợ bằng vàng. Trong khoảng thời gian gần đây, các ngân hàng trung ương, đặc biệt là của Nga và Trung Quốc, đã mua vàng với tốc độ nhanh nhất kể từ năm 1967 nhằm đa dạng hóa dự trữ, giảm sự phụ thuộc vào đồng USD. Các quốc gia như Brazil và Argentina đã thảo luận về tạo ra một đồng tiền chung cho hai nền kinh tế lớn nhất Nam Mỹ.
Đồng USD vẫn thống trị
Mặc dù có những động thái thay thế, nhiều người cho rằng vị thế thống trị của đồng USD sẽ không chấm dứt trong tương lai gần. Hiện nay, các ngân hàng trung ương trên thế giới vẫn nắm giữ khoảng 60% dự trữ ngoại hối bằng đồng USD.
Trong khi đó, các dự trữ ngoại hối bằng các loại tiền tệ khác vẫn thấp hơn đáng kể. Dự trữ bằng đồng Euro (EUR) là 19,7%, Yên Nhật (JPY) 5,3%, Bảng Anh (GBP) 4,6%, Nhân dân tệ (RMB) 2,8%, Đôla Canada (CAD) 2,5%, Đôla Australia (AUD) 1,9% và Franc Thụy Sỹ (CHF) 0,2%.
Với những thay đổi trong nền kinh tế quốc tế, sự phụ thuộc vào đồng USD đang thay đổi và các quốc gia đang tìm cách đa dạng hóa dự trữ tiền tệ. Mặc dù vẫn còn một chặng đường dài, tương lai của đồng USD và vai trò của nó trong hệ thống tài chính toàn cầu vẫn còn nhiều khả năng thay đổi.
Để biết thêm thông tin, hãy ghé thăm Blog Tỷ Giá.